เมื่อพูดถึงภูเขาที่สูงที่สุดในโลก คนส่วนใหญ่มักจะนึกถึง เอเวอเรสต์ (Mount Everest) ทันที ด้วยความสูง 8,848.86 เมตร (ตามการวัดล่าสุด) เอเวอเรสต์เป็นความฝันของนักปีนเขา และ นักผจญภัยทั่วโลก แต่อาจทำให้หลายคนประหลาดใจว่า เอเวอเรสต์ไม่ใช่ภูเขาที่สูงที่สุดในโลกในทุกมิติ ขึ้นอยู่กับเกณฑ์ที่ใช้วัดความสูง!
ทำไม “เอเวอเรสต์” ถึงไม่ใช่ภูเขาที่ “สูงที่สุด”?
แม้เอเวอเรสต์จะถูกยกให้เป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในโลก หากวัดจากระดับน้ำทะเล (8,848.86 เมตร) แต่เมื่อเปลี่ยนเกณฑ์หรือวิธีการวัด ภูเขาลูกอื่นก็อาจครองตำแหน่ง “สูงที่สุด” แทนได้ เหตุผลหลัก ๆ มีดังนี้
- วัดความสูงจากฐานถึงยอด
- หากวัดตั้งแต่ฐานภูเขา เมานาเคอา (Mauna Kea) ในฮาวายจะสูงถึง 10,210 เมตร เพราะฐานของภูเขาอยู่ใต้มหาสมุทรแปซิฟิกลึกกว่า 6 กิโลเมตร ส่วนที่โผล่พ้นน้ำเพียง 4,207 เมตร แต่เมื่อวัดรวมใต้น้ำไปจนถึงยอด เมานาเคอากลับสูงกว่าเอเวอเรสต์อย่างเห็นได้ชัด
- วัดระยะจากศูนย์กลางโลก
- โลกของเราไม่ใช่ทรงกลมสมบูรณ์ แต่มีลักษณะโป่งออกตรงเส้นศูนย์สูตร (Oblate Spheroid) ทำให้ยอดเขาที่อยู่ใกล้เส้นศูนย์สูตรยื่นออกจากศูนย์กลางโลกมากกว่า
- ยอดเขาชิมโบราโซ (Chimborazo) ในเอกวาดอร์ แม้สูงจากระดับน้ำทะเลเพียง 6,263 เมตร แต่เมื่อนับระยะจากจุดศูนย์กลางโลก กลับไกลกว่าเอเวอเรสต์ประมาณ 2 กิโลเมตร
- การเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลก
- เอเวอเรสต์ตั้งอยู่บริเวณที่แผ่นเปลือกโลกอินเดียชนกับแผ่นเปลือกโลกเอเชีย ทำให้ภูเขาสูงขึ้นประมาณ 4 มิลลิเมตรต่อปี
- แม้ความสูงที่เพิ่มขึ้นนี้จะไม่ได้เปลี่ยนอันดับ “ภูเขาที่สูงที่สุด” มากนัก แต่ก็ย้ำให้เห็นว่าความสูงของภูเขาไม่ได้คงที่
- มุมมองด้านอื่น ๆ
- ความสูงไม่ใช่ปัจจัยเดียวที่ทำให้ภูเขาโดดเด่น ความยากในการปีน ลักษณะทางธรณีวิทยา สภาพอากาศ และ ความเสี่ยง ก็ทำให้เอเวอเรสต์เป็นยอดเขาที่มีชื่อเสียง และ เป็นเป้าหมายของนักปีนเขาจากทั่วโลก
สรุปแล้ว “เอเวอเรสต์สูงที่สุด” นั้นเป็นจริงเฉพาะเมื่อวัดจากระดับน้ำทะเล แต่ถ้าเปลี่ยนเกณฑ์การวัด ไม่ว่าจะเป็นจากฐานถึงยอดใต้ทะเล หรือ จากศูนย์กลางโลก ภูเขาอย่างเมานาเคอาหรือชิมโบราโซก็สามารถอ้างตำแหน่ง “สูงที่สุด” ได้เช่นกัน จึงขึ้นอยู่กับมุมมอง และ วิธีการวัดว่าเราจะนิยาม “สูงที่สุด” อย่างไรนั่นเอง
เอเวอเรสต์ ยอดเขาที่สูงที่สุดในโลกเมื่อวัดจากระดับน้ำทะเล
เอเวอเรสต์ (Mount Everest) ตั้งอยู่บนเทือกเขาหิมาลัย บริเวณพรมแดนระหว่างประเทศเนปาล และ ทิเบต (เขตปกครองตนเองของจีน) โดยมีชื่อท้องถิ่นในภาษาทิเบตว่า “โจโมลังมา” (Chomolungma) หมายถึง “มารดาแห่งจักรวาล” และ ในภาษาสันสกฤตเรียกว่า “สครมธถี” (Sagarmatha) ซึ่งหมายถึง “เทวะบนฟ้า”
จากการสำรวจในปี 2020 โดยทีมงานของจีน และ เนปาล ความสูงอย่างเป็นทางการของเอเวอเรสต์ถูกกำหนดไว้ที่ 8,848.86 เมตร เหนือระดับน้ำทะเล ซึ่งถือเป็นความสูงที่มากที่สุดในโลกในเกณฑ์นี้
การวัดความสูงของ เอเวอเรสต์
การวัดความสูงของเอเวอเรสต์เป็นขั้นตอนที่ซับซ้อน และ เปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย เนื่องจากเทคโนโลยี และ การเปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยา ตัวอย่างเช่น
- การวัดครั้งแรก (1856): นักสำรวจชาวอังกฤษกำหนดความสูงของเอเวอเรสต์ไว้ที่ 8,840 เมตร โดยใช้การวัดจากพื้นดิน
- การวัดในปี 1955: ทีมสำรวจของอินเดียใช้เครื่องมือที่ทันสมัยมากขึ้น และระบุว่าเอเวอเรสต์มีความสูง 8,848 เมตร ซึ่งได้รับการยอมรับมายาวนาน
- การปรับปรุงข้อมูลในปี 2020: การสำรวจร่วมระหว่างเนปาลและจีนใช้เทคโนโลยี GPS และเรดาร์ เพื่อตรวจสอบความสูงที่แน่นอน และพบว่าเอเวอเรสต์สูง 8,848.86 เมตร ซึ่งรวมถึงหิมะและน้ำแข็งที่ปกคลุมบนยอดเขา
ทำไมต้องวัดจากระดับน้ำทะเล?
ระดับน้ำทะเลถือเป็นมาตรฐานสากลที่ใช้ในการวัดความสูงของภูเขา เนื่องจากเป็นจุดเริ่มต้นที่คงที่ที่สุดและสามารถเปรียบเทียบได้ทั่วโลก โดยใช้ค่าเฉลี่ยของระดับน้ำทะเลตามแนวชายฝั่งที่ไม่มีผลกระทบจากกระแสน้ำหรือสภาพภูมิอากาศ
สำหรับเอเวอเรสต์ การวัดจากระดับน้ำทะเลแสดงถึงความสูงที่ชัดเจนและสามารถเปรียบเทียบได้กับภูเขาอื่นๆ ทั่วโลก เช่น คิลิมันจาโร (Kilimanjaro) ในแอฟริกา หรือเดนาลี (Denali) ในอเมริกาเหนือ
ภูเขาเมานาเคอา (Mauna Kea) สูงที่สุดในโลกเมื่อวัดจากฐานถึงยอด
หากเปลี่ยนเกณฑ์การวัดความสูงจาก “ระดับน้ำทะเล” มาเป็น “ฐานถึงยอด” ภูเขา เมานาเคอา (Mauna Kea) ในรัฐฮาวาย สหรัฐอเมริกา จะได้รับตำแหน่งภูเขาที่สูงที่สุดในโลก ด้วยความสูงที่น่าทึ่งถึง 10,210 เมตร
เมานาเคอาตั้งอยู่บนเกาะใหญ่ของฮาวาย และเป็นภูเขาไฟที่สงบนิ่งในปัจจุบัน แม้ส่วนที่โผล่พ้นระดับน้ำทะเลจะมีความสูงเพียง 4,207 เมตร แต่ฐานของภูเขานั้นตั้งอยู่ลึกลงไปในมหาสมุทรแปซิฟิก ซึ่งหากนับรวมฐานที่จมอยู่ใต้น้ำจนถึงยอด จะมีความสูงมากกว่า Everest ซึ่งสูง 8,848.86 เมตรจากระดับน้ำทะเล
ทำไมเมานาเคอาถึงนับว่าสูงที่สุดในโลก?
การวัดความสูงของภูเขามีหลายเกณฑ์ เมานาเคอาได้เปรียบในเกณฑ์ “ฐานถึงยอด” เนื่องจากฐานของภูเขาตั้งอยู่ใต้น้ำลึกกว่า 6,000 เมตรในมหาสมุทรแปซิฟิก การนับรวมฐานนี้ทำให้เมานาเคอามีความสูงรวมที่มากกว่าภูเขาอื่นๆ
การปีนเมานาเคอา
การเดินทางไปยอดเขาเมานาเคอานั้นสามารถทำได้ทั้งทางรถยนต์และการเดินเท้า นักท่องเที่ยวที่ขับรถขึ้นไปควรใช้ยานพาหนะที่เหมาะสำหรับการขับบนถนนที่สูงชัน นอกจากนี้ ควรเตรียมตัวรับมือกับอากาศที่เบาบางซึ่งอาจทำให้เกิดอาการแพ้ความสูงได้
เส้นทางเดินเท้า Mauna Kea Summit Trail เป็นตัวเลือกที่ท้าทายสำหรับผู้ที่รักการผจญภัย ระยะทางประมาณ 10 กิโลเมตร (ไป-กลับ) โดยเส้นทางนี้จะพานักเดินเขาผ่านทิวทัศน์ลาวาภูเขาไฟ และถึงยอดเขาที่มีวิวพาโนรามาของมหาสมุทรแปซิฟิกและกลุ่มดาวบนท้องฟ้ายามค่ำคืน
ชิมโบราโซ (Chimborazo) ใกล้จุดศูนย์กลางโลกที่สุด
ชิมโบราโซ (Chimborazo) เป็นภูเขาไฟที่ตั้งอยู่ในประเทศเอกวาดอร์ บนเทือกเขาแอนดีส แม้ความสูงของชิมโบราโซจากระดับน้ำทะเลจะอยู่ที่ 6,263 เมตร ซึ่งต่ำกว่าเอเวอเรสต์ แต่ลักษณะพิเศษของภูเขาลูกนี้ทำให้มันได้ชื่อว่าเป็น “จุดที่อยู่ใกล้ศูนย์กลางโลกมากที่สุด”
ทำไมชิมโบราโซถึงใกล้ศูนย์กลางโลกที่สุด?
โลกของเราไม่ได้เป็นทรงกลมสมบูรณ์ แต่มีลักษณะทรงกลมแป้น (Oblate Spheroid) ที่โป่งออกบริเวณเส้นศูนย์สูตรและแบนลงที่ขั้วโลก ส่งผลให้จุดที่ตั้งอยู่ใกล้เส้นศูนย์สูตรอยู่ห่างจากศูนย์กลางโลกมากกว่าจุดอื่นๆ
ชิมโบราโซ ตั้งอยู่ในบริเวณเส้นศูนย์สูตรพอดี ด้วยเหตุนี้ ยอดเขาชิมโบราโซจึงอยู่ห่างจากศูนย์กลางโลกประมาณ 6,384.4 กิโลเมตร ซึ่งมากกว่ายอดเขาเอเวอเรสต์ประมาณ 2 กิโลเมตร
การพิชิตยอดชิมโบราโซ
แม้ความสูงของชิมโบราโซจะน้อยกว่าเอเวอเรสต์ แต่การปีนขึ้นยอดเขาลูกนี้ก็ยังคงเป็นความท้าทายระดับสูง นักปีนเขาต้องเผชิญกับความบางของอากาศและสภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
- เส้นทางการปีนเขา: เส้นทางการปีนชิมโบราโซที่นิยมคือจากฐานพัก “Whymper Refuge” ที่ความสูง 5,000 เมตร การปีนจากที่นี่ใช้เวลาประมาณ 8-12 ชั่วโมง ขึ้นอยู่กับสภาพร่างกายและสภาพอากาศ
- สภาพอากาศ: ยอดเขาชิมโบราโซมักเผชิญลมแรงและอุณหภูมิที่ต่ำมาก โดยเฉพาะในเวลากลางคืน
เปรียบเทียบระหว่าง ชิมโบราโซ และ เอเวอเรสต์
- เอเวอเรสต์: สูงที่สุดในโลกจากระดับน้ำทะเล (8,848.86 เมตร) และเป็นความท้าทายระดับโลก
- ชิมโบราโซ: แม้จะไม่สูงเท่า แต่ความใกล้ศูนย์กลางโลกทำให้ชิมโบราโซมีความพิเศษเฉพาะตัว
สรุป
เอเวอเรสต์ อาจไม่ได้ครองตำแหน่งภูเขาที่ “สูงที่สุดในโลก” ในทุกมิติ หากเปลี่ยนวิธีการวัด ภูเขาเมานาเคอาและชิมโบราโซก็สามารถอ้างสิทธิ์ในตำแหน่งนี้ได้ อย่างไรก็ตาม เมื่อพูดถึงความสูงจากระดับน้ำทะเลและความยากลำบากในการพิชิต เอเวอเรสต์ยังคงเป็นภูเขาที่มีชื่อเสียงและดึงดูดความสนใจจากทั่วโลก
ชมบทความท่องเที่ยวอื่นๆได้ที่นี้
