หากใครมีโอกาสได้ไปเยือนประเทศ ไนจีเรีย (Nigeria) ศูนย์กลางภูมิภาคแอฟริกาตะวันตกแล้วละก็ อาจจะต้องหัวหมุนกันสักนิดกับภาษามากมายในดินแดนนี้ เพราะประเทศไนจีเรียมีภาษาที่ใช้ในชุมชนต่างๆ กว่า 520 ภาษา ทว่าแม้แต่ภาษาราชการอย่างภาษาอังกฤษก็ยังชวนให้สับสนมิใช่น้อย ที่เป็นเช่นนี้เพราะชาวไนจีเรียไม่ได้พูดภาษาอังกฤษมาตรฐานตามที่เราเคยรู้มาในโรงเรียน ภาษาอังกฤษที่ใช้ในไนจีเรียเรียกว่าพิดจิน
พิดจิน (Pidgin) คือภาษาอังกฤษที่ผสมผสานคำศัพท์ในภาษาต่างๆ อย่างอีโบ (Igbo) และโยรูบา (Yoruba) ซึ่งเป็นภาษาที่มีผู้พูดมากที่สุดทางตอนใต้ของประเทศ ชาวอีโบและโยรูบาเป็นคนกลุ่มแรกๆ ที่เริ่มติดต่อชาวยุโรปในยุคล่าอาณานิคม พวกเขาจึงได้เรียนรู้ภาษาอังกฤษจากคนขาวโดยตรง แตกต่างจากชาวเฮาซา (Hausa) ทางตอนเหนือที่ยังคงอนุรักษ์ภาษาดั้งเดิมของหมู่ชนเอาไว้
ด้วยเหตุนี้ในไนจีเรีย โดยเฉพาะทางตอนใต้ที่เป็นศูนย์รวมความเจริญของประเทศ เราจึงเห็นผู้คนใช้ภาษาอังกฤษพิดจินที่มีคำดั้งเดิมปะปนเต็มไปหมด และหากใครกังวลว่าจะสับสนกับภาษาที่ไม่เคยรู้ละก็ วันนี้ ทีมงานพาทัวร์โลจี้จะแนะนำคำศัพท์พิดจินที่ใช้งานได้จริงในไนจีเรีย ถ้าพร้อมแล้วละก็ โน วาฮาลา! เราจะมาเริ่มที่คำแรกกันเลย!
How far?
หากใครได้ยินคนไนจีเรียถามว่า “ฮาวฟาร์ (How far?)” ให้เข้าใจได้เลยว่าเขาหรือเธอไม่ได้ถามว่า “ไกลแค่ไหน” แน่ๆ แท้จริงแล้วคำว่าฮาวฟาร์เป็นการทักทายทั่วไปของชาวไนจีเรีย คล้ายกับการพูดว่า “สวัสดี สบายดีไหม” ซึ่งการออกเสียงในบางพื้นที่อาจเป็น “Ha fa” โดยไม่มีตัวสะกดได้ สามารถนำคำนี้ใช้ทักทายเพื่อนไนจีเรียยามพบปะสังสรรค์ รับรองว่าเขาหรือเธอจะต้องประทับใจในตัวคุณไม่น้อยเลยละ
Chineke!
ถ้าคุณอยู่ในสถานการณ์คับขันและได้ยินคนร้องว่า “จิเนเก (Chineke)” พร้อมกับเอาสองมือจับหลังศีรษะละก็ ขอให้คุณเข้าใจไว้เลยว่าเรื่องเลวร้ายสุดๆ ได้เกิดขึ้นแล้ว
จิเนเกเป็นคำภาษาอีโบที่มีความหมายว่า “พระเจ้าช่วย!” ชาวไนจีเรียจะอุทานเช่นนี้ต่อเมื่อมีเรื่องไม่ดีเกิดขึ้น เป็นต้นว่าพบคนประสบอุบัติเหตุหรืออยู่ในปัญหาร้ายแรง หากคุณได้ยินชาวไนจีเรียเอ่ยคำนี้แล้วละก็ อย่าลืมมองซ้ายขวาระแวดระวังภัยก่อนที่อันตรายใดๆ จะมาถึงตัวนะ
Oyibo
สำหรับใครที่เคยไปไนจีเรีย คงเคยถูกคนพื้นที่เรียกด้วยคำนี้มาแล้วทั้งสิ้น คำว่า “โอยิโบ (Oyibo)” เป็นคำติดปากที่ชาวไนจีเรียใช้เรียกคนต่างชาติผิวขาว คล้ายๆ กับเวลาที่เราเห็นคนขาวแล้วเรียกว่า “ฝรั่ง” อย่างไรอย่างนั้น
โอยิโบเป็นคำที่มีรากศัพท์จากภาษาโยรูบา หมายถึงใครก็ตามที่ไม่ได้มีผิวสีดำ ในอดีตคำนี้อาจแฝงไปด้วยอคติ ทว่าในปัจจุบัน โอยิโบเป็นเพียงคำเรียกทั่วไปเท่านั้น หากใครได้ยินคนไนจีเรียแบบนี้ อย่าได้ตกใจไป เขาหรือเธออาจเรียกด้วยความเอ็นดู ไม่ได้มีเจตนาร้ายแอบแฝงอย่างแน่นอน
Abi?
คำว่า “อะบิ? (Abi?)” เป็นหนึ่งในคำพูดติดปากของชาวไนจีเรีย นักท่องเที่ยวอาจเคยได้ยินคนพื้นที่พูดประโยคใดก็ตามแล้วจบลงด้วยคำนี้ อะบิมีความหมายคล้ายกับคำว่า “ใช่ไหม” หรือ “หรือเปล่า” มักเติมท้ายประโยคที่ผู้พูดไม่เข้าใจ เช่น “Dis bag na lemon green e be, abi? (กระเป๋าใบนี้เป็นสีเขียวมะนาว ใช่ไหม)”
แรกเริ่มเดิมทีคำว่าอะบิใช้กันในหมู่ชาวโยรูบาเท่านั้น แต่ในเวลาต่อมาก็กลับกลายเป็นคำยอดฮิตที่ใช้กันทั่วประเทศ
Oga
นักท่องเที่ยวหลายคนที่เคยไปไนจีเรียอาจได้ยินคนท้องถิ่นเรียกตัวเองเช่นนี้ คำว่า “โอกา (Oga)” เป็นศัพท์ภาษาโยรูบาที่มีความหมายดี ชาวไนจีเรียใช้เรียกผู้อาวุโสหรือคนที่เคารพ เช่น รุ่นพี่ เจ้านาย หรือแม้แต่หัวหน้าชุมชน บางครั้งในร้านอาหารหรือสถานที่ให้บริการต่างๆ
คำว่าโอกาอาจถูกนำมาใช้เพื่อแสดงความเคารพ เช่น “Oga mechanic” ที่ใช้เรียกช่างซ่อมรถอย่างสุภาพ หากใครได้ยินชาวไนจีเรียเรียกว่าโอกาแล้วละก็ ขอให้รู้ไว้ว่าเขาหรือเธอได้ให้ความเคารพคุณอย่างสูง หรือไม่ก็อาจยกย่องเพราะต้องการความช่วยเหลือบางอย่างจากคุณก็เป็นได้
No wahala
หากใครเป็นคอหนังเน็ตฟลิกซ์ อาจเคยเห็นภาพยนตร์สุดฮิตปี 2021 เรื่อง “Namaste Wahala: สวัสดีรักอลวน” ผ่านตากันมาบ้าง ชื่อของภาพยนตร์เรื่องนี้เป็นการนำเอาคำศัพท์ภาษาฮินดีและพิดจินมารวมกันเพื่อให้เข้ากับเนื้อเรื่องที่พระเอกนางเอกมาจากคนละฟากโลก
ทว่าน้อยคนนักที่จะรู้ว่า แท้จริงแล้วคำว่า “วาฮาลา (Wahala)” ศัพท์ภาษาโยรูบาเป็นคำยืมภาษาอาหรับอีกทีหนึ่ง วาฮาลามีความหมายว่าปัญหาหรือเรื่องยุ่งยากใจ ดังนั้นในภาษาอังกฤษพิดจิน ผู้คนจึงมักพูดกันติดปากว่า “โน วาฮาลา (No Wahala)” ซึ่งมีความหมายว่า “ไม่มีปัญหา” หรือ “ไม่ต้องกังวล” นั่นเอง
Abeg
“อะเบก (Abeg)” เป็นอีกหนึ่งคำที่เชื่อว่าใครก็ตามที่เคยไปเยือนไนจีเรียต้องเคยได้ยิน คำนี้เป็นคำพูดติดปากเช่นเดียวกับอะบิ อะเบกมีความหมายว่า “ได้โปรด” ใช้ในประโยคที่ผู้พูดต้องการขอร้องผู้ฟังให้ทำอะไรบางอย่าง เช่น “Abeg, see this question. (โปรดดูที่คำถามนี้)” หรือ “Abeg, come chop food (มากินข้าวด้วยกันเถิด)” เป็นต้น
Dis food is sweet.
ปกติแล้วในประเทศไทย คำว่าหวานมักใช้กับขนมหรืออาหารที่มีรสหวานตั้งต้น ทว่าในไนจีเรีย คำว่า “สวีท (Sweet)” ที่ใช้กับอาหารกลับมีความหมายว่า “อร่อย” ตัวอย่างเช่น “Dis chicken is sweet-o” เป็นคำกล่าวชมอาหารที่มีความหมายว่า “ไก่นี่อร่อยมาก!”
Halele
“ฮาเลเล (Helele)” เป็นคำศัพท์พิดจินที่พบบ่อยบนท้องถนน ผู้คนอาจตะโกนใส่กันด้วยคำนี้ ฮาเลเลมีความหมายว่า “เร็วๆ หน่อย” เพราะฉะนั้นหากได้ยินคนพูดคำนี้เมื่อใด โปรดจงรีบหลีกทางให้ผู้พูดแต่โดยดี
Oya
“โอยา (Oya)” เป็นอีกคำที่สามารถใช้ในประโยคได้หลากหลาย โอยามีความหมายว่า “เดี๋ยวนี้” อาจใช้กับคำว่าฮาเลเลที่กล่าวถึงข้างต้นได้ ตัวอย่างเช่น “Oya! Halele! (รีบๆ เข้า!)” หรือ “Oya give me na (โปรดให้ฉันเดี๋ยวนี้เถิด)” เป็นต้น
เป็นอย่างไรบ้างกับคำศัพท์พิดจินทั้ง 10 คำ เชื่อว่าใครก็ตามที่ได้อ่านบทความจะสามารถนำคำเหล่านี้ไปใช้ในไนจีเรียได้อย่างคล่องแคล่ว และหากว่าคุณกำลังมองหาสถานที่พักผ่อนวันหยุดในไนจีเรียละก็
ติดต่อเราได้ที่ https://www.patourlogy.com/ เพื่อที่ทริปท่องเที่ยวไนจีเรียครั้งต่อไปจะกลายเป็นความประทับใจไม่รู้ลืมสำหรับคุณและคนที่คุณรัก
เนื้อหาอ้างอิง
- Ogefash’s Styl. Confirm! Why most Nigerians can’t stop saying/using “Oya” “Sebi” in their sentences. (2017). [Online]. Accessed 2022 January 19.
- Werna, Mimi. Nigerian Pidgin – 20 useful words and phrases. (2020). [Online]. Accessed 2022 January 19.
